Op dinsdag 15 juni vond de behandeling van de voorjaarsnota plaats. Daarin worden de financiële kaders voor de begroting van 2011 aangegeven. Maar tevens is het moment voor een algemene politieke beschouwing. En politiek is er nog al wat aan de hand in Nederland. Onderstaand de algemene politieke beschouwing van GroenLinks Zeist, zoals uitgesproken door fractievoorzitter Frank Dirkse.
In de onderstaande bijlagen het amendement waarnaar verwezen wordt in de tekst en een bijlage daarbij.
De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen in Zeist was in zekere zin een voorbode van de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van vorige week. Partij van de Arbeid en VVD redelijk dicht bij elkaar en een aanzienlijk verlies van het CDA . Winst ook nu weer voor D66 en GroenLinks. Het grote verschil met de uitslag van vorige week is echter de grote winst van de PVV. De uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen laat een verdeeld politiek landschap zien. Het zal een hele uitdaging zijn om een werkbare coalitie te vormen. Als bijkomend fenomeen zal, wat de uitkomst ook wordt, er een groep blijven die zich niet gezien, erkend en gehoord zal voelen, met het risico dat de rug nog verder naar de politiek of de samenleving gekeerd wordt. Komt de PVV in de regering, dan ervaren grote bevolkingsgroepen dat als een slag in het gezicht, blijft de PVV buiten de regering, dan is er het risico van verdere groei van onvrede en het gevoel van buitensluiting bij de PVV-kiezers. En dat in een tijd waarin er een enorme klus geklaard moet worden en waarbij samenwerking en onderling vertrouwen cruciaal is.
Van de mogelijke varianten gaat de voorkeur van GroenLinks sterk uit naar de zogenaamde Paars-plus-variant, waarmee we op dit moment ook Zeist besturen. Ook in veel van de ons omringende gemeenten staat deze coalitie aan het roer en waarom zou in Den Haag niet kunnen wat hier kan. Natuurlijk kan je dat niet zomaar 1 op 1 vertalen, maar de situatie in het land vraagt om hervormingsgezinde bestuurders met het vermogen om over de eigen schaduw heen te stappen als dit nodig is. Als gemeente hebben we alle belang bij een niet te lang durende formatie en een stabiele regering met voldoende draagvlak. Immers, pas als duidelijk is in welke vorm en termijn de bezuinigingen hun beslag krijgen en de consequenties hiervan voor het lokaal bestuur duidelijk zijn, kunnen we pas ons Zeister huishoudboekje gaan invullen.
In het coalitieakkoord hebben we al aangegeven welke zaken we ongemoeid willen laten, zoals het minimabeleid en de kleinere subsidies. In dat zelfde akkoord hebben we ook aangegeven dat het teruglopen van de WMO-gelden opgevangen wordt en dat we er dit jaar voor zorgen dat de meerjarenbegroting gedekt wordt . In deze tijd van crisis zal GroenLinks kritisch blijven kijken waarop bezuinigd zal gaan worden, maar we zullen zeker ook verantwoordelijkheid nemen voor een deugdelijke begroting en gemeentelijke financiering.
Hoe eerder in Den Haag duidelijk wordt wat er precies aan bezuinigingsopgave van ons verwacht wordt, hoe liever het ons is, want dan weet je waar je aan toe bent en kun je afwegingen maken. Er zijn echter een aantal zaken die hier niet op kunnen wachten. Deze zijn afhankelijk van horizonfinanciering en die loopt binnenkort af. Omdat de bezuinigingsopgave nu nog niet bekend, is kunnen we op dit moment hierover geen integrale afweging maken. Daarom wil GroenLinks, samen met anderen een amendement indienen om de horizon met één jaar te verleggen, teneinde bij de volgende voorjaarsnota een integrale afweging te kunnen maken.
Een van de belangrijkste peilers in het coalitieakkoord is duurzaamheid. Niet zomaar als modewoord, maar als handvat van beleid. Het gaat om duurzaamheid op vele gebieden, ook financieel. GroenLinks zou het toejuichen als dit wordt doorvertaald in de bankzaken die door de gemeente gedaan worden, bijvoorbeeld door zoveel mogelijk gebruik te maken van diensten van banken met een zo duurzaam mogelijke signatuur en onze spaarcenten zo groen mogelijk onder te brengen.
Juist nu moeten we blijven investeren in de gemeenschap en in de toekomst. Zeker als we dat budgettair neutraal kunnen doen of zelfs door investeringen structurele ruimte creëren op de begroting. Een voorbeeld is het isoleren van ons zwembad, waar we structureel geld weggooien door gebrek aan afdoende isolatie en andere energiebesparende maatregelen. Investeren in Beukbergen waar we de structurele bijdrage aan het woonwagenschap kunnen vrijmaken door nu een eenmalige investering te doen. Ook veel scholen zijn qua energieverbruik zo lek als een mandje. Daar moeten we ook iets aan kunnen doen. Investeren in de gemeenschap is ook investeren in de economie en investeren in de toekomst.
Gezien de maatschappelijke tegenstellingen, die in een aantal opzichten steeds groter lijken te worden, is GroenLinks er trots op dat het coalitieakkoord de titel “Dichterbij” heeft. Daaruit spreekt de wil om hier wat aan te doen en de boel niet op zijn beloop te laten. Juist nu moeten we investeren in het bouwen van bruggen, het voorkomen van verdere polarisaties en maatschappelijke tweedeling, daarbij ook gebruik makend van de kracht van de samenleving. Door burgers op een goede en effectieve manier te betrekken bij beslissingen, door gebruik te maken van de organisaties in het maatschappelijk middenveld en door problemen niet eenzijdig te benaderen of eenzijdig proberen ze op te lossen. Door bijvoorbeeld bij het oplossen van problemen met groepen jongeren enerzijds in te zetten op het creëren van perspectief, scholing en werk en het betrekken van de eigen gemeenschap, maar anderzijds ook door de werkelijke raddraaiers stevig aan te pakken. Maar willen we grip hebben op de aanpak, dan zullen we als gemeente ook meer grip moeten krijgen op de keuzes en het beleid van de politie. Integrale aanpak is alleen mogelijk als er werkelijk effectieve onderlinge afstemming plaatsvindt.
Met het dichterbij brengen van de bestuurlijke processen naar de burger, hoort ook het kritisch onder de loep nemen van de vergaderwijze die we nu hanteren. Ten opzichte van het oude systeem is het een hele verbetering maar op een aantal plekken wringt het nog steeds. Burgers verwachten vaak reacties van de politiek bij de Ronde Tafel en anderzijds is er frustratie binnen de raad om meesprekers niet van reactie of repliek te kunnen dienen; raadsvergaderingen komen in de knel doordat ze overvol raken in het korte tijdbestek dat er voor staat. Ook lijkt de raad onvoldoende de regie te kunnen nemen over haar eigen agenda en is er op dit moment slecht zicht op de planning. Dat vraagt om verbetering.
Zeker in een tijd waar bezuinigingen gaan komen is het goed om te kijken naar intensivering van intergemeentelijke samenwerking. In het project “Op weg naar de Kern” zijn aanzetten gegeven voor shared servicecentra en ander vormen van intergemeentelijke samenwerking. Landelijk, onder andere binnen de VNG, lopen discussies over bestuurlijke vernieuwing en hervorming van de lagere overheden. Een discussie hierover is tot nu toe door de raad niet gevoerd. Graag ziet mijn fractie dat de raad nadrukkelijk betrokken wordt bij deze discussies.
De voorliggende voorjaarsnota is een aantal keren beleidsarm genoemd. Dat klopt ook en in de eerste voorjaarsnota na gemeenteraadsverkiezingen kan nieuw beleid ook lastig al een plaats krijgen. Zeker als belangrijke beslissingen van rijkswege pas over enige tijd genomen worden, als daar duidelijk is wat de politieke koers wordt, de hoogte van bezuinigingen bekend is en op welke terreinen ze vooral zullen zijn. De voorjaarsnota is echter wél met beleid geschreven en geeft binnen de gegeven situatie het houvast dat op dit moment gegeven kan worden. Mijn fractie zal daarom het raadsvoorstel van harte ondersteunen en wenst het college veel wijsheid en creativiteit toe voor de verdere uitwerking ervan. Net als een aantal andere fracties wil GroenLinks na de vakantie een raadsconferentie over de uitvoering van de WMO, met name wat betreft de thuiszorg.
Fractie van GroenLinks Zeist, 15 juni 2010