Denken en Handelen vanuit Duurzaamheid
Algemene beschouwing GroenLinks begroting 2009
De wereld lijkt tot een keerpunt te zijn gekomen. De onrust beperkt zich niet alleen tot de beurskoersen. Eén ding lijkt duidelijk: het tijdperk van de graaicultuur, van het ontwikkelen van financiële producten die zelfs door de bankbestuurders zélf niet meer begrepen worden, van het ongebreidelde egocentrische kapitalisme is voorbij. Te veel is alleen in kwartalen gedacht en in het belang van aandeelhouders en te weinig vanuit de gedachte dat ook de banken een publieke verantwoordelijkheid hebben, een dienstverlener zijn voor iedereen. In de Verenigde Staten lijkt de overheid weer haar verantwoordelijkheid binnen het financieel verkeer te nemen en trekt zelfs iemand als Greenspan het boetekleed aan.
Maar er is meer aan de hand; er zijn verbanden te leggen tussen de kapitaalcrisis, de klimaatcrisis en de voedselcrisis in de wereld. Willen we verder kunnen met de wereld dan is er nu de noodzaak om alle kansen en mogelijkheden, om een aantal wereldwijde problemen tegelijkertijd op te lossen, ook daadwerkelijk aan te pakken. Wereldbank bewindvoerder Wijffels heeft daar onlangs verstandige en inspirerende dingen over gezegd. Duurzaamheid is daarbij het sleutelwoord: op financieel gebied, op klimaatgebied, de omgang met grondstoffen en op het gebied van een rechtvaardiger verdeling op mondiaal niveau.
In onzekere financiële tijden is het belangrijk om verstandig met je geld om te gaan. Dat wil niet zeggen dat je er dus niets mee moet doen, sterker nog, juist dan is het verstandig om zorgvuldig en duurzaam te investeren in het werkelijke kapitaal, in dat wat werkelijk belangrijk is: investeren in mensen, in de samenleving, in de wereld om ons heen. De begroting van 2009 laat een weloverwogen balans zien van enerzijds verstandig met je geld om gaan en anderzijds investeren in mensen, in de samenleving en de wereld om ons heen; in Samen Leven, Werken en Wonen.
We hebben in Zeist al een flinke groep ondernemers die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. En er komen er steeds meer bij, zoals Heinz - met haar Europese hoofdkwartier in Zeist - die dit afgelopen week bekend maakte. We zijn blij dat het college voorstelt om als gemeente 100% duurzaam te gaan inkopen en dat we “koplopergemeente” worden. Maar GroenLinks wil ook graag dat Zeist “Fair Trade-gemeente” wordt. Als daar nog belemmeringen voor zijn, moeten die weggenomen worden. Aan het geld zal het niet hoeven liggen. GroenLinks overweegt een motie in te dienen met als strekking om Zeist Fair Trade-gemeente te laten worden.
Het nieuwe milieubeleid mag zich niet meer beperken tot een aparte afdeling of ambtenaar. Het nieuwe beleid is er dan ook op gericht om vanaf het begin alle milieukansen voor een gebied in kaart te brengen en mee te laten lopen bij de planontwikkeling. Energieneutraal bouwen vraagt hogere investeringen, maar deze verdienen zich terug; de woonlasten dalen. Vooral bestaande woningen kunnen beter gaan scoren op het energielabel. Bij de vernieuwing van de prestatieafspraken met de corporaties en het convenant duurzaam bouwen moeten hoge duurzaamheiddoelen nadrukkelijk worden meegenomen.
In het verkeer wordt het drukker en drukker. De neiging is er, om zichzelf als slachtoffer daarvan te beschouwen en niet als mede veroorzaker van het probleem. Ook hier worden duurzame oplossingen gevraagd. Daarom vinden we het belangrijk dat het Fietsactieplan verder wordt uitgevoerd. Verkeersmanagement moet nadrukkelijk aan de orde komen. Zeist doet mee met het platform rond Utrecht en GroenLinks gaat er vanuit dat daar hoge ambities uit voortkomen. De uitgebreide evaluatie van het GVVP en het concept Duurzaam Veilig gaat er komen en blijkens de voorstellen vanuit het college komen daar ook voldoende middelen voor beschikbaar. GroenLinks wil graag dat daarin ook zaken zoals Koelaan / Bunnik en de plannen van Rijkswaterstaat met de A28 betrokken worden.. Door de aanleg van 2x 3 rijstroken komt de zo gewenste HOV bus- of trambaan in de knel, wat problemen kan geven voor natuur en cultuurhistorie en het wildviaduct. Bij de plannen voor Station Driebergen Zeist is duurzaamheid een belangrijk uitgangspunt. Maar een goede afwikkeling verkeer / OV is zeer belangrijk naast de duurzaamheid van het gebied zelf, zodat duurzaam vervoer voldoende ruimte krijgt.
Duurzame oplossingen worden ook gevraagd voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Iemand die van de bijstand leeft raakt op den duur in een situatie van afhankelijkheid. Dat kost ons als samenleving veel geld; maar vooral lopen we de bijdrage en de talenten van deze mensen mis. Investeer in deze mensen. Vertrouw op de kracht van mensen om zichzelf te hernemen. Dat geldt ook voor mensen uit de zogenaamde fasen 3 en 4, met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. En zorg er voor dat de medewerkers van de RSD, die dit moeilijke werk doen, goed begeleid worden en investeer voldoende in de ontwikkeling van hun kwaliteiten.
Vaak komen meerdere problemen samen in een gezin of persoon. Maar elke instantie waar men mee te maken krijgt doet alleen wat hij/zij mag en wordt apart op zijn deel afgerekend. Nog te vaak ontbreekt het aan onderlinge samenwerking en integraliteit en staat het eigen instituut / het eigen subdoel centraal en niet de mens met zijn mogelijkheden. Mensen moeten gestimuleerd worden om het beste uit zich zelf te halen. Dat kan door betaald werk zijn, maar ook door vrijwilligerswerk of begeleid werken. Investeer in de omvorming van SWZ naar een “ mens-ontwikkelbedrijf” , een bedrijf waar de WSW-er meer ‘buiten de deur’ kan werken, er meer werksoorten komen -en dus meer ontwikkelkansen- en meer werk in de buurt van de eigen woonplaats.
Veel mensen weten onvoldoende de weg naar regelingen waar ze recht op hebben. Via een intensieve campagne en het verbeteren van processen wordt geprobeerd 25% meer gebruik te krijgen van deze regelingen. Die zijn altijd tijdelijk bedoeld. En om waar mogelijk mensen te stimuleren om mee te gaan doen en te werken waar dat kan. De benutting van het minima beleid neemt inmiddels flink toe. In 2009 zullen de vergoedingen voor de Zeist Pas wederom stijgen, maar we zijn er nog niet… Door te blijven investeren in goede voorlichting, van mens tot mens, via bijvoorbeeld formulierenbrigadiers kunnen we een stevige slag slaan. GroenLinks is dan ook blij met de € 50.000 extra die voor dit speerpunt wordt voorgesteld.
Een punt van zorg is de problematiek van de thuiszorg. De marktwerking blijkt zijn grenzen te kennen en geen duurzame oplossing te zijn om de mensen die dat nodig hebben de juiste zorg te kunnen leveren. We houden veel geld over dat bedoeld is voor de thuiszorg, terwijl we mensen die hulp nodig hebben in de kou laten staan. We verwachten van het college een plan van aanpak om dit probleem op te lossen. Eén randvoorwaarde wil GroenLinks nog wel meegeven: Wij vinden dat we alleen contracten moeten afsluiten met zorginstellingen waarvan niemand boven de Balkenendenorm verdient.
Een ander punt van zorg is de meerjarenplanning woningbouw. Uit de laatste cijfers blijkt dat het aantal sociale woningen in Zeist onder het afgesproken minimum van 30% zal zakken. Dat is voor GroenLinks niet aanvaardbaar, temeer omdat het aantal woningzoekenden dat op deze woningen is aangewezen nog steeds stijgt. En hoe is het gesteld met de duurzaamheid van cultuur in Zeist ? P-arts zit in tijdelijke huisvesting, en wat gebeurt er met de mogelijkheden in het Slot ? De huidige afspraken lopen t/m 2010. Blijft het Slot het Huis van Zeist of past dat straks niet meer in de plannen van de nieuwe exploitant ? Ondanks de forse bezuinigingen die een paar jaar geleden zijn ingezet gaat het gelukkig goed met de Muziekschool. Een wens van GroenLinks blijft iets als een jongerenfestival, want voor jongerencultuur is er nog steeds weinig aandacht in Zeist.
Door veranderde regelgeving is het in de toekomst niet meer mogelijk om het eigen kapitaal in te zetten als dekkingsmiddel. Het moet echter niet zo zijn dat er niets gebeurt met dit geld. We willen graag met anderen onderzoeken hoe we het eigen kapitaal deel 3 flexibel kunnen gebruiken voor het realiseren van maatschappelijke investeringen, bijvoorbeeld door voorfinancieringen mogelijk te maken. Het lijkt ons niet wenselijk om dit geld “werkeloos” te laten liggen.
Het college heeft in haar brief van 23 oktober aangegeven dat ze naast de 2x 400.000 uit de begroting 2009, ca. 1,6 miljoen van het resultaat van de Prorap wil bestemmen voor knelpunten uit het coalitieakkoord. Op het lijstje bestemmingen staan wensen die ook die van GroenLinks waren. Een aantal hiervan, zoals het koploper worden, de evaluatie van het GVVP en het minimabeleid, heb ik reeds genoemd. Maar ook zijn we verheugd dat het tweede kunstgrasveld achter het Slot er bij zit, zodat er door de clubs aanbesteed kan gaan worden. De titel van het verkiezingsprogramma van GroenLinks luidde: Duurzaam Sociaal. De voorliggende begroting, samen met de voorstellen van het college in haar brief, zou bijna dezelfde titel kunnen dragen. Daarmee zijn nog lang niet al onze doelen verwezenlijkt, maar we gaan gestaag en duurzaam de goede kant op.
Fractie van GroenLinks Zeist, 28 oktober 2008