Tijdens de Algemene Beschouwingen 2019 pleit GroenLinks ervoor dat Zeist blijft investeren in een duurzame toekomst. Lees hier de bijdrage van Ronald Camstra namens GroenLinks Zeist:
Voorzitter,
Voor ons ligt de eerste kadernota en de eerste bestuursrapportage van het nieuwe College. De nieuwe coalitie is voortvarend van start gegaan maar wordt nu geconfronteerd met tegenwind uit Den Haag. Het is verbijsterend hoe snel een financieel perspectief kennelijk kan omslaan. Gelukkig beschikt de gemeente Zeist over een gezond eigen vermogen waaruit we gericht kunnen investeren. En dat is ook nodig, want aan de ene kant zien we de duurzaamheidsopgave en aan de andere kant de sociale vraagstukken in onze gemeente.
Er valt wat dat betreft veel inspiratie te halen uit het boek “Doughnut Economy” van Kate Raworth. De donut zelf, de ronde ring, is het rechtvaardige, duurzame gebied. Daar leeft iedereen zonder schade aan natuur of klimaat, en is er voldoende werk, scholing en gezondheid. In het gat van de donut staan de tekorten: daar waar mensen worstelen met hun bestaanszekerheid. De binnenste ring van het broodje is het sociale fundament, wat minimaal nodig is voor welzijn. De buitenrand grenst aan het ecologisch plafond op, zoals luchtvervuiling, klimaatverandering, uitgeputte bodems. Een duurzame economie schiet niet over het zoete deeg heen.
Daarom is van belang dat Zeist investeert in een duurzame toekomst, ook als het financiële perspectief minder gunstig is. De overheid kan het niet alleen, de samenleving en het bedrijfsleven zullen deels ook zichzelf moeten verduurzamen. Onze rol als gemeente is inspireren, motiveren en het goede voorbeeld geven. Bijvoorbeeld met een aantal gerichte investeringen die de duurzaamheid van Zeist versnellen. Door een versnelling van de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed kunnen toekomstige exploitatietekorten worden verminderd.
GroenLinks vindt dat er voor de financiering van de duurzaamheidsopgave een duurzaamheidsfonds moet komen, een bestemmingsreserve vergelijkbaar met het bomenfonds. Daarom vinden wij het onverstandig dat de Kadernota het structureel in kaart brengen van de bestemmingsreserves en stelposten uitstelt tot 2021. Juist nu is het nodig om goed te weten hoeveel investeringsruimte er is, en eventueel reserves te herbestemmen. Laten we dat dit jaar nog doen! Ook kunnen we kritisch kijken naar het weerstandsvermogen. Voor het zoveelste jaar op rij boeken we een gedeelte terug naar de algemene reserve omdat het weerstandsvermogen boven de maximale 1,5 is gestegen. Als we het niveau waar we naar streven nu eens verlagen van 1,5 naar 1,25, in het midden van de voorgeschreven bandbreedte? Dan spelen we eenmalig enkele miljoenen vrij die de basis kunnen vormen voor het nieuwe duurzaamheidsfonds.
En misschien moet de gemeente ook wel investeren in zichzelf. Onze fractie heeft een simpele vraag gesteld: hoeveel mensen maken gebruik van de Geld Terug Regeling? Het antwoord was er na zes weken nog steeds niet. Wat blijkt: dit is een ontzettend uitzoekwerk, met turflijstjes. De informatievoorziening van onze gemeente is niet op orde. Ook de inwoners hebben daar last van. Hoe vaak horen wij aan de deuren niet dat mensen geen antwoord krijgen en nooit meer iets horen van hun melding? Laten we investeren in een betere dienstverlening!
Maar laten we vooral ook investeren in de samenleving. Als er nou ergens geldt dat voorkomen beter (en dus goedkoper) is dan genezen, dan is het wel in de zorg en op het terrein van bestaanszekerheid. Schulden kunnen mensen verlammen en in armoede terugwerpen. Er zijn tal van voorbeelden van andere gemeenten, bijvoorbeeld Amersfoort, die actief schulden opkopen om mensen te beschermen tegen een neergaande spiraal. Ook in Utrecht zijn goede ervaringen opgedaan met het huishoudboekje, met budgetcoaching en recent met de Buddy-app, een moderne tool, nota bene van een Zeister ondernemer! Door slim gebruik te maken van data geven we een boost aan vroegsignalering. Maar belangrijker is nog dat we zorgen dat het voor mensen makkelijker wordt om mee te doen.
Tal van regelingen zijn onvoldoende of hebben te hoge drempels. Onze eigen gemeentelijke kredietbank vraag veel te hoge rentes. De Geld Terug Regeling is al tien jaar niet geïndexeerd. Tien jaar! Schuldhulpverlening loopt via de RSD, maar 70 procent van de mensen met schulden heeft helemaal geen uitkering. Hoe vinden die dan het juiste loket? Hoe kunnen we de minimaregelingen beter ontsluiten? In het jaarverslag van de Stichting Leergeld valt te lezen dat ze hun doelstelling niet halen, omdat te veel hulpbehoevende gezinnen de stichting niet kennen. Kortom: we hebben achterstanden en we moeten meer tempo gaan maken om meer mensen weer mee te kunnen laten doen.
Wij denken aan het aanhaken van Zeist bij de U-pas. Anders dan de oude Zeistpas is de U-pas wél een effectief instrument tegen armoede gebleken. Utrecht, De Bilt, IJsselstein en Stichtse Vecht gingen ons al voor. Door diverse regelingen onder te brengen onder de U-Pas wordt het aanvragen van meerdere regelingen laagdrempeliger en eenvoudiger.
Door nu te investeren in bestaanszekerheid, voorkomen we dat we in de toekomst moeten bezuinigen op de zorg. Als we de zorg als verliespost beschouwen, als kostenpost, dan zijn we verkeerd bezig. Zeist heeft op een aantal punten de zaken juist goed voor elkaar, met het maatwerk en de doorbraakbudgetten. Daarop bezuinigen zou het kind met het badwater weggooien. De tekorten op de jeugdzorg zijn een Haagse weeffout die in Den Haag opgelost moet en zal worden. Zeist heeft een goede reserve in het sociaal domein van zo’n 18 miljoen euro opgebouwd, dat kan ons helpen een paar jaar te overbruggen. GroenLinks is er daarom geen voorstander van om via vrijvallende risico’s middelen van de reserve sociaal domein terug te laten vloeien in de algemene middelen. Dat geld is nodig om te investeren in de continuïteit van onze zorg. Maar hier bijvoorbeeld een innovatiebudget schuldhulpverlening van!
Voorzitter, ik sluit af. Ondanks de donkere Haagse wolken moeten we nu investeren in onze toekomst. GroenLinks is blij met de uitkomsten van de Maaltijd van Zeist, die vier thema’s meer centraal hebben gesteld in onze aanpak: eenzaamheid, taalbeheersing, veiligheid voor de fiets en meer sociale cohesie. Bouwen aan deze bouwstenen is bouwen aan een beter Zeist!