"Voorzitter, Ik wil het over onze taken en ambities hebben. Zeist heeft de zaken financieel goed op orde hebben we net vastgesteld. En dat willen we zo zien te houden. Zeist heeft goede voorzieningen, dat moet natuurlijk blijven.

 

Wie zorg nodig heeft, jong of oud, moet zorg krijgen. Wie nog steeds lijdt onder de gevolgen van corona verdient steun. De kosten van WMO en jeugdzorg vragen onze aandacht.

Als overheid hebben we een zorgplicht en daar staan we met elkaar voor om die waar te maken. Uiteraard mag je verwachten dat mensen die dat kunnen hun zaken zelf en in samenwerking met hun sociale omgeving regelen, maar zelfredzaamheid is niet voor iedereen vanzelfsprekend. We hebben dan een wettelijke en morele verplichting om te helpen inwoners te voorzien in hun basale behoeften, in hun bestaanszekerheid en de mogelijkheid om te participeren.

 

Bovendien: er ligt een nieuw, ambitieus coalitieakkoord, dat willen we graag kunnen uitvoeren. In het akkoord worden de uitdagingen benoemd waar Zeist mee wordt geconfronteerd: een groot tekort aan betaalbare woningen en te weinig doorstroming, toenemende kosten van de zorg terwijl de compensatie vanuit Den Haag nog steeds te kort schiet, onze vanzelfsprekende bijdrage aan de opvang van vluchtelingen, inwoners die zuchten onder stijgende energiekosten. Die inwoners verdienen onze solidariteit.

En werken aan klimaatadaptatie en het stoppen van de teloorgang van biodiversiteit eist ook ingrijpen. Hierin willen we investeren.

 

GroenLinks wil de puzzel van opgaven en uitgaves menselijk eerlijk en duurzaam oplossen.

 

De huidige financiële toestand van Zeist is nog steeds uitstekend. Bovendien ligt er een gunstige meicirculaire waaruit blijkt dat er zeker voor de komende drie jaar middelen beschikbaar komen om ook nieuw beleid te formuleren. Analyserend aan en rekenend met het nieuwe coalitieakkoord zijn onze ambtenaren positief gestemd.

Maar: in 2026 kan de situatie opmerkelijk veranderen. Mag het nu wel of niet een ravijnjaar heten (En wie heeft dat woord uitgevonden? We lopen met het klimaat en de biodiversiteit al jaren langs de rand van de afgrond…)? Verwacht wordt, dat er vanaf 2026 structureel minder middelen naar de gemeente toekomen. Dan hebben we het over miljoenen euro’s. De bijdrage van het rijk zijn echter wispelturig dus dit perspectief kan de komende jaren nog een aantal keer veranderen. Laten we ons dan ook niet blindstaren op 2026 maar ons richten op de maatschappelijke opgaven van dit moment. Het zou fijn zijn als het college hierop wil reflecteren.

 

We willen zorgvuldig letten op onnodige kostenposten of verliezen. In dat kader maakt GroenLinks zich wel zorgen om de situatie rond onze leges. We weten allemaal dat er een verklaring is voor de tekortschietende inkomsten en dat heeft te maken met een keuze: ónze keuze als raad. De leges vormen nu een lek van ruim een ton per maand. Het huidige plan is een nieuwe verordening klaar te hebben voor het moment dat de omgevingswet begin 2023 van start gaat. Maar is dat een goed kader? Als volgende maand besloten wordt dat de invoering nog langer wordt uitgesteld, moeten we dat lek dan niet eerder dichten? Zijn er andere gemeentes die hier mee tobben en hoe lossen zij dat op? Het zou fijn zijn als het college nog een keer kan uitleggen waarom we hier niet eerder ingrijpen.

 

Dan voorzitter, iets over een beleidsarme kadernota. Daar werden zorgen over uitgesproken bij de ronde tafel. Is dit een probleem? Deze nota is beleidsarm, omdat er nog gerekend wordt aan de plannen in het coalitieakkoord en vanwege de nu nog nijpende financiële situatie.

Beleid wordt opgesteld door de raad, het college voert uit. Wie goede ideeën en een bijpassende dekking weet is van harte welkom te komen met voorstellen die we in de zomer goed kunnen overdenken.

Gelukkig biedt de meicirculaire een prettiger financieel beeld dan voorheen dus wat GL betreft kunnen we veel knopen doorhakken bij de integrale afweging in het najaar waaronder het besluit over het zogenaamde wensenlijstje en de knelpuntenlijst.

 

We hebben de kiezers beloofd dat we veel huizen gaan bouwen, natuur-inclusief, en we zullen binnenkort een brief ontvangen van minister de Jonge over de dwingende bouwopgave in onze regio. En we hebben ook beloofd dat we gaan helpen om huizen te isoleren. We komen op stoom in Vollenhove Vooruit en daar kunnen we versnellen, liefst ook met een spin-off naar andere delen van Zeist. Allemaal grote projecten met een lange doorlooptijd. Ook dat gaat een plekje krijgen in de begroting voor 2023. Maar als we met bouwen en isoleren wachten tot het eind van dit jaar, gaat kostbare tijd verloren en zitten nog steeds veel inwoners letterlijk in de kou. Verwacht wordt dat (landelijk) tenminste 1 op de 7 inwoners in de problemen komt door energie-armoede.

Kan het college ons een concreet beeld geven van de voorbereidingen voor bouwen en financiering van (versneld) isoleren die al op korte termijn resultaten gaan opleveren?

Is het bijvoorbeeld mogelijk om in de eerstvolgende prestatieafspraken met de corporaties te praten over het bevriezen van de huur bij woningen met slechte labels die nog lang moeten wachten op verduurzaming, zoals dat in andere gemeentes gebeurt?

En hoe om te gaan met de verduurzaming van de vele monumentale panden in Zeist? Bij het vaststellen van de meest recente erfgoedverordening is gesproken over het uitwerken van nader beleid. Hier ligt een kans om problemen te voorkomen: waar blijft deze uitwerking? We kijken met belangstelling er naar uit.

 

We vragen ook om meer versnelling te brengen in de processen rondom bouwprojecten, gebiedsvisies, bestemmingsplannen, etc. Alle processen met betrekking tot de omgevingswet zullen veel energie vragen. Het handvat participatie biedt kansen voor heldere participatie-afspraken. Welke gemeentes hebben dit proces ook goed onder de knie en wat kunnen we bijvoorbeeld leren van de pilot projecten met de participatie-app Youmee in Den Haag en Zoetermeer sinds 2017?

 

Voorzitter, GroenLinks zou GroenLinks niet zijn als we niet zouden beloven om samen met de verantwoordelijke wethouder continu te zoeken naar mogelijkheden om kwaliteit van natuur en biodiversiteit te bevorderen en als we daarvoor extra structurele middelen kunnen vinden, zullen we het niet laten.

 

Voorzitter, ik rond af. Er zijn veel en grote uitdagingen, maar er zijn ook middelen en veel kansen. GroenLinks is er van overtuigd dat we in groeiende samenwerking met onze inwoners de uitdagingen aankunnen zodat iedereen in Zeist een kans heeft op het goede leven."