Het college van B&W maakt bekend welke stemlokalen toegankelijk zijn voor mensen met een motorische beperking. Zij maakt deze locaties onder meer bekend in de Nieuwsbode. Ook de app van de organisatie Ongehinderd biedt een overzicht van alle 37 stembureaus die toegankelijk zijn. Alle stembureaumedewerkers in Nederland krijgen voor de verkiezingsdag een online training. Daarnaast geeft Zeist een extra training. Deze training gaat vooral over de hardware zoals het tellen van stemmen, maar ook over de software zoals de bejegening, gastvrije ontvangst en de uitleg van het stemmen.
Voor mensen met een beperking kan het onder normale omstandigheden al lastig zijn om zelfstandig hun stem uit te brengen, maar door de corona maatregelen is dat nog lastiger. Omdat vanwege de covidcrisis het stemmen ook anders zal gaan dan normaal gesproken het geval zou zijn, is er onderzoek gedaan. Dit onderzoek is uitgevoerd op 11 februari 2021 door Leer Zelf Online in samenwerking met Voorall en Ipse de Bruggen. Het onderzoek gaat in op de ervaringen van mensen zonder beperkingen, maar ook mensen met een fysieke en zintuiglijke beperking.
Naast motorische beperkingen kunnen mensen ook een zintuiglijke en/of verstandelijke beperking hebben. Voor mensen met een visuele beperking is het mogelijk hun stem zelfstandig uit te brengen door gebruik te maken van een speciale mal met auditieve ondersteuning. Uit het onderzoek proef stemmen is gebleken dat er andere maatregelen nodig zijn om de belemmeringen voor mensen met een verstandelijke beperking weg te nemen. Dit is ontzettend belangrijk, omdat het stemrecht ontzettend waardevol is. Daarnaast is inclusie relevant, want iedere stem telt even zwaar.
Toegankelijkheid voor mensen met een verstandelijke beperking
Het wegnemen van belemmeringen vraagt een aanpassing van de kieswet, zodat gepaste hulp in het stemhokje geboden kan worden. Momenteel is er namelijk maar niet of nauwelijks hulp beschikbaar in het stemhokje. De gedachtegang hierbij is het voorkomen van beïnvloeding. Maar het feit dat stembureaus niet heel toegankelijk zijn voor mensen met een mentale beperking, ligt niet aan dat ze het gevoel hebben dat ze te weinig keuzevrijheid hebben. Voor een groot deel van deze groep, veroorzaakt de te volgen procedure en de sfeer in het stembureau veel spanning . Als een medewerker aan zou geven dat de persoon een nieuw stembiljet zou kunnen krijgen als er iets misgaat, kan dit de stress verlagen. Ook expliciet aanbieden om vragen te beantwoorden, maakt het makkelijker om vragen te stellen. Daarnaast zou thuis al meer kunnen worden uitgelegd over de procedure. Verder zou er op een toegankelijke manier kunnen worden verteld op wie ze kunnen stemmen en wat diens standpunten zijn.
Hoewel dit landelijk beleid is, kunnen gemeenten hier wel aandacht voor vragen. Daarom is het onderzoek aangeboden aan Jan van Zanen, voormalig burgemeester van Utrecht en nu voorzitter van de Vereniging van Nederlands gemeenten.
Conclusie
GroenLinks zou dus graag een pleidooi willen houden voor het inrichten van in ieder geval een aantal stembureaus die bemenst worden door ervaringsdeskundigen die ervaring hebben met mensen met een verstandelijke beperking. Hierdoor wordt het stemproces voor mensen met een beperking prettiger, zelfstandiger en betrouwbaarder. De kans dat er iets misgaat waardoor een stem ongeldig is, wordt op die manier ook kleiner. Voor de komende Kamerverkiezingen kan de kieswet niet meer worden aangepast, maar hopelijk wel voor de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar!
Voor mensen met een beperking heeft het College voor de Rechten van de Mens een meldpunt ingesteld: Meldpunt Onbeperkt Stemmen. Hier kunnen mensen hun ervaringen delen. Ze zijn te bereiken op onbeperktstemmen@mensenrechten.nl
Daarnaast vindt GroenLinks het vreemd dat er alleen voor personen van 69 jaar en ouder uitzonderingen worden gemaakt in het mogen stemmen per post. Laten we hopen dat iedereen op 15, 16 en 17 maart op een fijne, veilige en toegankelijke manier een stem kan uitbrengen!